Voorbereiding
Geen.
In de les
Veel leerlingen zijn al bekend met klassenregels. Soms zijn ze door de docent en soms door de klas zelf vastgesteld. Deze oefening kun je het best aan het begin van het schooljaar doen. Lees voor inspiratie ook over de stem van elke leerling laten meetellen.
Als je al klassenregels met de klas hebt opgesteld, kun je ervoor kiezen om deze klassenregels weer eens met z’n allen te bekijken. Zijn we het er nog mee eens of kunnen we misschien aanpassingen doen?
Voor de jongste leerlingen
- Laat de leerlingen in kleine groepjes nadenken over klassenregels. Schrijf hun suggesties op het (digi)bord.
- Herformuleer negatieve voorstellen in positieve regels. De regel ‘Val anderen niet in de rede als ze aan het woord zijn’ bijvoorbeeld kan worden geherformuleerd in ‘Laat een ander eerst uitspreken voordat je zelf gaat praten’.
- Geef de leerlingen de kans om het oneens te zijn met een voorgestelde regel. Je kan ook suggesties geven als er naar jouw mening regels ontbreken. Maar laat de klas beslissen. Sommigen zeggen dat het bij klassenregels vooral gaat om de helderheid en eenvoud van de regels en dat iedereen zich gekend voelt en het ermee eens is.
- Maak ook afspraken over wat als een van de leerlingen zich niet aan de klassenregel(s) houdt.
- Laat een klein groepje de opgestelde klassenregels mooi overschrijven of uittypen en wellicht ook vrolijk Hang de eindversie op een duidelijke plek in het klaslokaal op. De leerlingen en jij kunnen er dan zo nodig naar verwijzen.
Aanvulling voor de oudere leerlingen
- Kijk of het werkt als je elke klassenregel begint met ‘Iedereen heeft het recht om …’; bijvoorbeeld: ‘iedereen heeft het recht om mee te doen’ (= het recht op participatie).
- Indien gewenst kun je die ‘rechten’ verbinden met ‘verantwoordelijkheden’. Gebruik liever ‘verantwoordelijkheden’ in plaats van ‘plichten’ omdat mensenrechtenverdragen weinig plichten voor individuen kennen, individuen kennen, maar vooral voor staten. Maar duidelijk is dat mensenrechten wel verantwoordelijkheid en solidariteit van gewone mensen vragen.
Recht: Iedereen heeft het recht om zijn mening te geven.
Verantwoordelijkheid: Ik heb de plicht ervoor te zorgen dat anderen hun mening kunnen geven.
Recht: Iedereen heeft het recht om zich veilig in de klas te vinden.
Verantwoordelijkheid: Ik heb de plicht te voorkomen dat anderen zich beschadigd voelen.
- Stel jezelf de vraag of de klassenregels ook voor jou als leraar gelden. Zo ja, vertel dat de leerlingen.