Gelijke behandeling en non-discriminatie

Het recht op gelijke behandeling is een mensenrecht en terug te vinden in veel internationale mensenrechtenverdragen, maar ook in de Nederlandse Grondwet. 

Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.

Zoals je in Artikel 1 van de Grondwet kan lezen, volgt het verbod op discriminatie uit het recht op gelijke behandeling. Het verbod op discriminatie betekent namelijk dat je mensen niet anders mag behandelen, achterstellen of uitsluiten op basis van (persoonlijke) kenmerken die er niet toe doen. In gelijke situaties, behandelen we iedereen op dezelfde manier.  

Maar wat betekent dat nou precies? Wanneer hebben we het over gelijke situaties? En wanneer mag je dan wel onderscheid maken? Een voorbeeld:  

• Als twee leerlingen die allebei even goed presteren hetzelfde schooladvies krijgen, dan is dit gelijke behandeling.  
• Presteert de ene leerling beter dan de andere leerling en krijgen ze daardoor verschillend schooladvies, dan is er geen sprake van discriminatie. Het verschil (in prestatie) is namelijk een verschil dat ertoe doet in het beslissen van de uitkomst.  
• Echter, krijgt de ene leerling een lager schooladvies vanwege hun etniciteit of geslacht (iets wat er niet toe doet in de beslissing), dan is er wel sprake van discriminatie.  

Niet alles is dus discriminatie. Dat zie je ook op andere terreinen. Word je afgewezen omdat je zonder rijbewijs solliciteert naar een baan als vrachtwagenchauffeur? Dan is dat terecht. Maar word je afgewezen omdat je vrouw, zwart, moslim of homo bent? Dan kan er sprake zijn van discriminatie en dat is in strijd met de Algemene Wet Gelijke Behandeling. Discriminatie is dus niet het maken van onderscheid, maar van verboden onderscheid.