Hoe maak ik een apart vak, project of lessenreeks over mensenrechten?

Een manier om kennis over mensenrechten over te brengen is door het opzetten van een apart vak, een project of een lessenreeks over mensenrechten. Scholen werken steeds vaker vanuit vakoverstijgend leren. Mensenrechten passen daar mooi bij.

Je kunt mensenrechten in het curriculum opnemen als apart vak. Maar dat is voor de meeste scholen niet haalbaar. Het is ook maar de vraag of het effectief is. Een vak mensenrechten zou alle elementen moeten bevatten uit het lijstje kenniscomponenten en zou die relevant moeten maken voor de leerling. De kans dat dit vak verplicht zou zijn, en dus alle leerlingen zou bereiken, is klein. De kans dat dit vak in meerdere jaren zou worden gegeven, is nog kleiner. Dit roept verschillende vragen op. Welk jaar is het beste jaar om zo’n vak te geven? Hoeveel uren zijn ervoor nodig? Moet het verplicht zijn om alle leerlingen te bereiken of wordt het juist een keuzevak voor de geïnteresseerden? Hier is niet meteen antwoord op te geven. 

Een lessenreeks of project heeft grote impact, vooral bij jaarlijkse herhaling. Omdat leerlingen in deze projecten ook veel zelf onderzoeken en actief bezig zijn, kan de stof beter blijven hangen en inspireren tot actie. 

Veel scholen in het primair onderwijs werken met projectgestuurd, projectgericht of vakoverstijgend leren. Mensenrechten zijn een mooi thema voor een project, omdat je ze vanuit verschillende perspectieven kunt behandelen: historisch, geografisch, vergelijkend, in kunst en wetenschap, in theorie en praktijk. 

Ook in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs kunnen vakleraren samenwerken om een lessenreeks of project op te zetten dat zich vakoverstijgend met mensenrechten bezighoudt. Je kunt de stof verdiepen over meerdere leerjaren (zoals in een doorlopende leerlijn). Zo is er meer tijd om het begrip van mensenrechten te laten bezinken. Leerlingen worden zo vaker in hun schoolcarrière met mensenrechten geconfronteerd. De leraren kunnen steeds inspelen op de leefwereld van de leerlingen, die mee verandert met hun persoonlijke (sociale en politieke) ontwikkeling.