Hoe betrek ik leerlingen, ouders en medewerkers bij belangrijke beslissingen op school?

Leerlingen in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs – en ook steeds meer in het primair onderwijs – worden gestimuleerd om een actieve leerlingen- of studentenraad in te stellen. Een raad die mag meedenken en meebeslissen. Er is daarnaast altijd een medezeggenschapsraad (MR), zoals voorgeschreven in de Wet medezeggenschap op scholen (Wms) voor vo en de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB) voor het mbo PO.

De MR in het PO en VO bestaat uit een vertegenwoordiging van personeel, ouders/verzorgers en leerlingen. In het voortgezet onderwijs moeten scholen beleid opstellen voor leerlingparticipatie. De leerlingen binnen de MR hebben daarbij recht van instemming. Dit beleid betreft de manier waarop leerlingen worden betrokken bij de vorming van het schoolbeleid en de manier waarop dit wordt gefaciliteerd en gestimuleerd (artikel 24a sub ia Wvo en artikel 14 lid 3b Wms). 

In het MBO geldt sinds 1 maart 2020 een stelsel van gedeelde medezeggenschap. Dit betekent dat studenten en personeel in principe afzonderlijk van elkaar overleg voeren met het college van bestuur van de Mbo-school over die onderwerpen die voor hen relevant zijn. Een onderwijsinstelling die bewust werkt vanuit mensenrechten neemt de student als zelfstandige partner serieus. Dit vergt dat je studenten vroegtijdig betrekt en ook tijdig terugkoppelt. 

Deze vorm van participatie heeft echter niet altijd verbinding met leerlingen, personeelsleden en ouders/verzorgers die niet deelnemen. Ook de terugkoppeling door de verschillende geledingen aan hun achterban is vaak heel beperkt. Daardoor voelen veel leerlingen, personeelsleden en ouders/verzorgers zich niet zo betrokken bij wat er gebeurt in de leerlingenraad. Deze verbinding versterken is een effectieve manier om participatie te versterken en democratische vaardigheden te oefenen, zowel van de afgevaardigden die in de raad zitten als degenen die hen verkiezen en door hen geraadpleegd en geïnformeerd worden.